İthalat-ihracat yapan, dolayısıyla gümrük işlemleri ile yoğun olarak uğraşan firmaların son zamanlarda çok duyduğu (duymayanların çok şey kaybettiği) ve çok üzerinde durduğu bir terim “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü”.
Uluslararası literatürde “Authorized Economic Operator – AEO” olarak tanımlanıyor.
Özellikle son 2-3 yıldır müşterilerimizden yoğun bir şekilde konuyla ilgili talepler almakta ve ilgili hizmetleri sunmaktayız. Özellikle yetkili yükümlü sertifikası alımı için ISO27001 ve ISO9001 sertifikası şartı hakkında yoğun sorular gelmekte. Yetkilendirilmiş yükümlü konusu çok geniş kapsamlı bir konu olmakla birlikte, bu yazımızda konuyu özetlemeye, özellikle de ISO 27001 ve ISO 9001 ile ilgili şartlarını açıklamaya çalışalım.
YASAL BOYUT
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından ihracata yönelik tüm gümrük işlemlerinde çeşitli kolaylıklar sağlamayı hedefleyen “Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği” 21 Mayıs 2014, 29006 Sayılı Resmi Gazete yayınlanmıştır.
Söz konusu Yönetmelik, ticari hayatta yeni bir dönem açarak ihracatçı, ithalatçı ve taşıyıcı firmaların gümrük işlemlerini kendi tesislerinden yapabilmelerine imkân tanımaktadır.
Böylece hem firmalarımız zaman ve maliyet tasarrufu sağlayacak, hem de gümrüklerimizdeki iş yoğunluğunun önüne geçilecektir.
Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip tüm firmalarımız daha az kontrole ve gerekli olduğunda öncelikli olarak kontrole tabi tutulacak, sınır kapılarından öncelikli geçiş üstünlüğüne sahip olacak ve eşyanın gümrükte kontrole tabi tutulmadığı yeşil hat sisteminden faydalanacaktır.
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜ / SERTİFİKASI NEDİR?
Yetkilendirilmiş yükümlü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür.
KİMLER YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ OLABİLİR?
Serbest Bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik, en az üç yıldır faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları yetkilendirilmiş yükümlü olabilir.
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜNÜN SAĞLADIĞI KOLAYLIKLAR NELERDİR?
a) Basitleştirilmiş Usullere İlişkin Kolaylıklar:
• İhracatta yerinde gümrükleme (ihracat eşyasını ihracat gümrük idaresine sunmadan işlemlerini kendi tesislerinden yapabilme),
• İzinli gönderici (transit eşyasını hareket gümrük idaresine sunmadan kendi tesislerinden sevk edebilme),
• İthalatta yerinde gümrükleme (ithalat eşyasını ithalat gümrük idaresine sunmadan işlemlerini kendi tesislerinden yapabilme),
• İzinli alıcı (transit eşyasını varış gümrük idaresine sunmadan kendi tesislerine sevk edebilme),
• Teminatlı işlemlerinde her bir işlem için ayrı teminat yerine götürü teminat uygulaması kapsamında tutarı önceden belirlenmiş süresiz ve düşümsüz teminat verebilme,
• Teminatlı işlemlerinde kısmi oranda teminat verebilme,
•Odalarca onay ve gümrük müdürlüklerince vize işlemlerine gerek
kalmaksızın A.TR dolaşım belgesi düzenleyebilme,
• Eşyanın kıymetine bakılmaksızın Fatura Beyanı ve EUR.MED Fatura Beyanı düzenleyebilme,
• Eksik belgeyle beyanda bulunabilme,
• Eşya türüne göre sınırlama olmaksızın, taşıt üstü işlemden yararlanabilme,
• Eksik belge ile beyan ve taşıt üstü işlem kolaylığının bir arada
kullanılabilmesi,
• Gümrük Yönetmeliğiyle belirlenmiş eşyanın ithalinde 6 ay öncesine kadar alınmış tahlil raporu ibraz edebilme,
• Gümrük Yönetmeliğiyle belirlenmiş eşyayı tahlil sonuçları alınmadan teslim alabilme,
• Konşimentosu ibraz edilemeyen petrol ve türevlerini konşimento ibrazından önce teslim alabilme,
• Ayniyat tespitine ilişkin Bakanlıkça yapılacak farklı düzenlemelerden faydalanabilme.
b) Beyanın Kontrol Türüne İlişkin Kolaylıklar:
• İthalatta ve ihracatta eşya muayenesi ve belge kontrolünün olmadığı hat olan yeşil hatta işlem görebilme,
• Taşıt üstü işlemlerde de yeşil hattan yararlanabilme,
• Daha az belge kontrolü veya muayeneye tabi tutulabilme,
• Belge kontrolü veya muayenenin yapılacak olması halinde, bu işlemleri öncelikle gerçekleştirebilme.
c) Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Kolaylıklar:
• Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verebilme,
• Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerine daha az tabi tutulabilme,
• Emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin yapılacak olması halinde, bu kontrolleri öncelikle gerçekleştirebilme,
• Sınır kapılarından öncelikli geçiş yapabilme.
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜ İÇİN ISO 27001 VE ISO 9001 SERTİFİKASINA SAHİP OLMAK GEREKLİ Mİ?
Kısaca, evet…
Bahsedilen yönetmelik incelendiğinde, Yetkili Yükümlü Statüsü başvurusu için istenilen belgeler şu şekilde belirtilmiştir:
• Başvuru Formu
• Soru Formu
• Adli sicil belgeleri/beyan formları
› T.C uyruklu ve/veya Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu yönetim kurulu üyeleri, şirket sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar için resmi kuruma verilmek üzere alınan adli sicil belgeleri
› Varsa, sürekli olarak yurtdışında ikamet eden yabancı uyruklu yönetim kurulu üyeleri, şirket sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlar için imzalı Beyan Formu.
• Borcu yoktur belgeleri
› Vergi borcu olmadığını gösterir yazı
› SGK prim borcu olmadığını gösterir yazı
• Mali durumunu gösteren YMM Raporu
• ISO 9001 ve ISO 27001 Sertifikaları
ISO 27001 VE ISO 9001 SERTİFİKALARININ KAPSAMI
İlgili mevzuat, konuyla ilgili olan süreç/departmanların sertifika kapsamı içerisinde olmasını şart koşuyor.
Başvuru sahibince başvuruya eklenecek ISO 9001 ve ISO 27001 Sertifikaları;
Avrupa Akreditasyon Birliğinin karşılıklı tanıma anlaşmalarına imza atmış akreditasyon kurumları (örneğin Türkiye’de Türk Akreditasyon Kurumu) tarafından akredite edilmiş uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenmiş olmalıdır.
Akreditasyon kurumunun markasını taşımalıdır.
Güncel olmalıdır.
› En son revize edilen standart serisine göre düzenlenmiş olmalıdır.
› Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu tarihi itibariyle 3 yıldan eski olmamalıdır.
ISO 9001 sertifikası, başvuru sahibinin dış ticaret, gümrükleme, yönetim ve idari organizasyon faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilişkili işlemlerini ve bunlara bağlı üretim ve hizmet sunumlarını kapsamalıdır.
ISO 27001 sertifikası; ithalat, ihracat, transit, gümrükleme gibi gümrük ve dış ticaret işlemlerini ve bu işlemlere ilişkin lojistik, depolama, muhasebe, finans ve bilgi işlem gibi faaliyetlerinin elektronik bilgi varlıkları ile bu varlıkları korumak amacıyla kullandığı bilişim güvenliğini kapsamalıdır.
Konuyla ilgili daha detaylı bilgi edinmek isteyenler, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan “150 soruda Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü” kitapçığını inceleyebilirler.
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ SERTİFİKASI ALAN FİRMALAR NEREDEN ÖĞRENİLİR?
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası verilmiş olan firmalar, bakanlık web sitesinde ilan edilmektedir.
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ SERTİFİKASI NASIL ALINIR?
Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası almak için yönetmelikte belirtilen şartları taşımak ön şart. Bu şartları taşımayan firmaların başvuruları red ediliyor. Bu nedenle, öncelikle ilgili mevzuata göre detaylı bir öz değerlendirme yapılması faydalı olacak. Bu öz değerlendirme neticesinde mevzuata uyum seviyeniz ve eksiklikleriniz belirlenmiş olacak.
Ardından belirlenen eksiklerinizi gidermek için bazı çalışmalar yapmanız gerekiyor. Tüm eksiklerinizi giderdiğinize emin olduktan sonra başvuru dosyanızı hazırlayıp başvuru yapabilirsiniz.
Başvurunuzun ardından ilgili bakanlık birimleri tarafından süreç başlatılıyor.
Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası konusunda detaylı bilgi edinmek, ISO 9001 ve ISO 27001 sistemlerinin kurulumu ve sertifikasyonu ile ilgili hizmet ihtiyaçlarınız için bize ulaşabilirsiniz.
