ISO 9001 Nedir?
ISO 9001, Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından geliştirilen, dünya genelinde en çok benimsenen kalite yönetim sistemi standardıdır. Her sektörden, her ölçekteki kurumun uygulayabileceği bu standart; müşteri memnuniyetini artırmayı, süreçleri iyileştirmeyi ve kaliteyi sürdürülebilir hale getirmeyi hedefler.
ISO 9001 Sertifikasının Kurumlara Katkısı
ISO 9001 sertifikasına sahip olmak, yalnızca kalite güvencesi anlamına gelmez. Aynı zamanda:
- Kurum içi süreçlerin standardize edilmesini sağlar,
- Müşteri güvenini artırır,
- Ulusal ve uluslararası pazarda rekabet avantajı sunar,
- Kamu ihalelerinde ve tedarikçi değerlendirmelerinde tercih sebebi olur,
- Riskleri öngörme ve fırsatları yönetme yeteneğini geliştirir.
ISO 9001 standardı şu anda 2015 versiyonu ile yürürlükte ve ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü), yeni bir revizyon üzerinde aktif olarak çalışıyor.
Revizyon Neden Gündemde?
ISO 9001, her 5 yılda bir gözden geçirilir. Amaç, standardın güncel pazar koşullarına, teknolojik gelişmelere ve organizasyonel ihtiyaçlara uyumlu kalmasını sağlamaktır. ISO 9001:2015 versiyonu uzun süredir yürürlükte ve bu nedenle revizyon süreci başlatıldı.
Tahmini Revizyon Takvimi
- 2021-2022: Kullanıcı anketleri ve pazar analiziyle ihtiyaç değerlendirmesi yapıldı.
- 2023: ISO/TC 176 teknik komitesi, revizyonun gerekli olduğuna karar verdi.
- 2024-2025: Çalışma grupları yeni taslaklar üzerinde çalışıyor.
- 2026: Yeni ISO 9001 standardının yayımlanması bekleniyor.
2026 Revizyonunda Beklenen Olası Değişiklikler
Revizyon çalışmaları hâlen devam ettiği için resmi içerik yayınlanmadı, ancak uzmanlar ve ISO çalışma gruplarının tartıştığı bazı muhtemel değişiklikler şunlar:
- Dijitalleşme ve Yapay Zeka
- Dijital sistemlerin, veri yönetiminin ve otomasyonun kalite yönetimine etkisinin tanımlanması.
- Yapay zeka destekli karar verme süreçlerinin yönetim sistemine entegrasyonu.
- Sürdürülebilirlik ve ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) İlkeleri
- Kalite sistemleriyle sürdürülebilirlik hedeflerinin entegrasyonu (örn. döngüsel ekonomi, iklim hedefleri).
- Risk Tabanlı Düşünce Genişlemesi
- Mevcut risk temelli yaklaşımın daha bütüncül hale getirilmesi.
- Fırsat yönetimi ve dayanıklılık kavramlarının vurgulanması.
- Tedarik Zinciri Yönetimi
- Tedarikçilerin izlenmesi ve değerlendirilmesinde daha güçlü kriterler.
- Tedarik zinciri dayanıklılığı, özellikle pandemi sonrası daha önemli hale geldi.
- Yönetişim ve Liderlik
- Üst yönetimin kalite kültürünü oluşturma ve sürdürme rolünün genişletilmesi.
- İşletmelerin Büyüklüğüne Göre Uyarlanabilirlik
- Küçük ve orta ölçekli işletmeler için daha erişilebilir ve sadeleştirilmiş uygulama kılavuzları.
Tabii ki şu an tüm bunlar "dedikodu" seviyesinde. Standart yayınlana kadar bu tartışmalar devam edecektir. Resmi olarak yayınlandıktan sonra eski/yeni standart arasındaki farklılıkları daha doğru analiz etmek mümkün olacaktır.
Şu Anda Ne Yapmalıyız?
- ISO 9001:2015 uygulamaları hâlâ geçerlidir ve bu versiyona tam uyum devam etmelidir.
- Organizasyonlar, yukarıda bahsedilen konu başlıklarında sistemlerini güçlendirerek katma değer üretebilirler. Bu konular ISO9001:2026'da yer alsın veya almasın tüm kuruluşlara katkı sağlayacak konu başlıkları olup, halihazırda farklı standartlarla da desteklenmektedir.